انجیل متی
(معرفی)فهرست مندرجات
- نویسنده
- زمان و مکان نگارش
- دریافت کنندگان
- هدف
- ساختار
- فهرست مطالب
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[انجيل‌های چهارگانه] [انجیل متی]
انجیل مَتّی (به انگلیسی: Gospel of Matthew؛ به آلمانی: Matthäus-Evangelium؛ و به یونانی: κατὰ Ματθαῖον εὐαγγέλιον) یکی از چهار انجیل به‌تصویب رسیده در عهد جدید و همچنین یکی از سه انجیل همنوا است[۱]. به‌دلیل تكرار زیاد اصطلاح «ملكوت آسمان» این انجیل عموماً انجیل ملكوت نیز نام گرفته است[٢].
این انجیل شرحی از زندگی و دعوت عیسای ناصری را بیان می‌کند. تبارنامه، زایش و دوران کودکی عیسی، دعوت و پندها و سخنان او، سفرش به اورشلیم و رویدادی که در نیایشگاه رخ داد را متی تشریح کرده[٣] است و او متن كاملی از موعظه‌های عیسی، به‌ویژه موعظۀ سر كوه، همچنین آمدن ثانوی و پایان دنیا را ارائه می‌دهد[۴]. سرانجام، این انجیل به بیان مصلوب شدن و «رستاخیز» مسیح می‌پردازد و در پایان، عیسای رستاخیز کرده به پیروانش مأموریت می‌دهد که به تبلیغ در میان تمامی مردمان بپردازند[۵].
- «تمام اختیارات آسمان و زمین به من داده شده است. پس بروید و تمام قوم‌ها را شاگرد من سازید و ایشان را به اسم پدر و پسر و روح‌القدس غسل دهید؛ و به ایشان تعلیم دهید که تمام دستورتی را که به شما داده‌ام، اطاعت کنند. مطمئن باشید هر جا که بروید، حتی دورترین نقطۀ دنیا باشد، من همیشه همراه شما هستم!»[٦]
تأكید اصلی متی بر این است كه عیسی همان مسیح (ماشیح) موعودی است كه انبیای عهد عتیق در مورد او پیشگویی‌های زیادی كرده‌اند. به‌همین منظور او اكثر اوقات از عهد عتیق نقل قول می‌كند و به‌طور خاصی یهودیان را مخاطب قرار می‌دهد.
در عین حال كه نظم نگارش این انجیل به‌طور كلی بر حسب ترتیب زمانی است، مطالب آن به‌صورت موضوعی گروه‌بندی شده‌اند[٧].
[↑] نویسنده
در انجیل متی صحبتی از نویسندۀ آن نیست. ولی از دوران پدران كلیسا یعنی از زمان پاپیاس (یكی از شاگردان یوحنا) تا به حال، این انجیل به متی نسبت داده می‌شود[٨].
پدران کلیسای اولیه، در این مورد که متی (یکی از ۱٢ حواریون)، نویسندۀ این انجیل است، متفق و هم‌نظر بوده‌اند. به‌هر حال، نتایج مطالعات منتقدانه و دقیق امروزی، مخصوصاً آن‌هایی که تأکید می‌کنند، اظهارات متی، در قسمت‌های قابل توجهی از انجیلش، به مرقس وابسته است - باعث گردیده که برخی محققان کتاب مقدس، نویسندگی متی را رد کنند. آن‌ها سئوال می‌کنند چرا متی (شاهد عینی اتفاقات زندگی خداوند ما) این چنین شدید به گزارشات مرقس وابسته است؟ به‌نظر می‌رسد که بهترین پاسخ، این باشد که او با این امر موافق بوده و می‌خواسته نشان دهد که گزارش حواریون دربارۀ مسیح، مخالف هم نیستند. متی که معنای «هدیۀ خداوند» است، باجگیری بود (جمع‌کنندۀ مالیات) که کارش را ترک کرد تا از عیسی پیروزی کند[۹]. در انجیل مرقس و لوقا، او با نام دیگرش یعنی لاوی، خوانده شده است[۱٠].
هر چند بر پایه روایت سنتی مسیحیت، که از میانه‌های سده دوم میلادی به‌بعد رایج بوده[۱۱]، این کتاب توسط مَتّی نگاشته شده است. ولی از سده ۱۸ میلادی به بعد، پژوهشگران به‌صورت فزاینده‌ای درستی دیدگاه سنتی را زیر سئوال برده‌اند و امروز بیشتر بر این باورند که مَتّی انجیلی که نامش را بر روی آن گذشته‌اند را ننوشته است[۱٢]. اکثر پژوهندگان امروزی می‌گویند که انجیل توسط یک نویسنده مستقل مسیحی در اواخر سده یکم میلادی نوشته شده است[۱٣]. اجماع نظر کارشناسان عهد جدید این است که نویسنده آغازین انجیل آن را به‌زبان یونانی تالیف کرده است[۱۴]. به‌جز شمار اندکی از پژوهندگان، بقیه همداستانند که متی و لوقا از روایت انجیل مرقس، به‌علاوه‌ی نوشته فرضی Q (که شامل سخنان عیسی می‌شود)، به‌صورت منبع بهره برده‌اند. گروه اقلیت بر این نظر هستند که نخست متی انجیلش را نوشته و سپس مرقس انجیلش را نگاشته، و سرانجام لوقا آن دو را ترکیب نموده است[۱۵].
[↑] زمان و مکان نگارش
ماهیت یهودی انجیل متی، پیشنهاد می‌کند که احتمالاً این انجیل در فلسطین نوشته شده، گرچه بسیاری معتقدند که ممکن است در انطاکیه سوریه (Syrian Antioch) به‌رشتۀ درآمده باشد.
عده‌ای که معتقد هستند این انجیل از ماهیت یهودی برخوردار است، می‌گویند، این انجیل در دورۀ کلسیای اولیه، (احتمالاً تا سال ۵٠ م.) زمانی که کلیسا به میزان زیادی یهودی بود و انجیل تنها به یهودیان موعظه می‌گردید، نوشته گردیده است.[۱٦] به‌هر حال، کسانی که نتیجه گرفته‌اند که هر دو انجیل متی و لوقا، از روی انجیل مرقس نوشته شده‌اند. این انجیل را دیرتر - یعنی پس از این که انجیل مرقس مدت زمانی در دسترس مردم بوده است - تاریخ‌گذاری کرده‌اند. بر اساس آن عده‌ای که فکر می‌کنند انجیل متی در اواخر دهۀ ۵٠ یا ٦٠ میلادی نوشته شده است و اشخاصی که معتقد هستند انجیل مرقس بین سال‌های ٦۵ تا ٧٠ میلادی نوشته شده، زمان نگارش انجیل متی را در دهۀ ٧٠ یا حتی دیرتر قرار می‌دهند[۱٧].
[↑] دریافت کنندگان
از آنجایی که انجیل متی به یونانی نوشته شده است می‌توان نتیجه گرفت که خوانندگانش، یونانی‌زبان و احتمالاً یهودی بوده‌اند. عوامل زیادی به یهودی‌بودن خوانندگان اشاره می‌کند.
توجه و علاقۀ متی به تحقق یافتن نبوت‌های عهد عتیق (او، نسبت به سایر نویسندگان عهدجدید، به نقل‌قول‌های بیشتری از عهد عتیق اشاره می‌کند)، ربط دادن نسب‌نامۀ مسیح به ابراهیم[۱٨]، توضیح مختصر او در مورد آداب و رسوم یهودیان (خصوصاً بر خلاف مرقس)، استفاده‌اش از اصطلاحات یهودی («پادشاهی آسمان» و «پدر آسمانی» که اصطلاح آسمان «Heaven» به‌دلیل احترام یهودیان در مورد استفاده از نام خداوند، به‌کار می‌رفت.) و تأکید او بر نقش مسیح به‌عنوان پسر داوود[۱۹].
در هر حال، این بدان معنی نیست که متی، انجیلش را فقط به یهودیان منحصر کرده است. او آمدن مجوسیان (غیر یهودیان) جهت پرستش عیسای نوزاد را[٢٠] در راستای سخنان عیسی مبنی بر این‌که «مزرعه این دنیا است»[٢۱] بیان می‌کند. همچنین گزارشی کامل از مأموریت بزرگ می‌دهد[٢٢]. این قسمت نشان می‌دهد که اگرچه انجیل متی، یهودی است، دیدگاه و نگرشی جهانی دارد[٢٣].
[↑] هدف
هدف اصلی متی، ثابت کردن این نکته به خوانندگان یهودی است که عیسی، مسیح موعود است. او، در درجۀ اول، این مسئله را با نشان دادن این‌که چگونه و چطور عیسی در زندگی و خدمتش کتاب‌هایی عهد عتیق را به انجام رسانید، ثابت می‌کند. اگرچه همگی نویسندگان اناجیل، از عهد عتیق نقل قول می‌کنند، متی برای به مقصد رسانیدن موضوع اصلی‌اش، مبنی بر این‌که، عیسی تمام‌کنندۀ پیشگویی‌های عهد عتیق دربارۀ مسیح است، ۹ مدرک اضافی، ارائه می‌کند[٢۴]، تا آنجا که متی، تاریخ قوم خدا را در عهد عتیق، در بعضی از ابعاد زندگی مسیح تجلی یافته می‌بیند[٢۵]. همچنین متی جهت تحقق یافتن هدفش به این نکته که مسیح از خاندان داوود است، تأکید می‌کند[٢٦].
[↑] ساختار و محتوا
روشی که بر اساس آن مطلبی مرتب می‌گردد، مهارت نویسنده را نمایان می‌سازد. تمام انجیل متی پیرامون ۵ سخنرانی بزرگ دور می‌زند، که این موضوع آگاهانه و حساب شده است. ۱- باب‌های ۵-٧، ٢- باب ۱٠، ٣- باب ۱٣، ۴- باب ۱٨، و ۵- باب‌های ٢۴-٢۵.
از جملاتی مانند «وقتی عیسی این سخنان را به پایان رسانید» یا کلماتی مشابه (متی ٧: ٢٨؛ ۱۱: ۱؛ ۱٣: ۵٣؛ ۱۹: ۱؛ ٢٦: ۱) مشخص است که هر سخنرانی به انجام رسیده است. در هر مورد، به‌نحوی مناسب، قسمت‌هایی داستانی به سخنرانی‌ها منجر می‌گردد.
انجیل متی یک مقدمه و سرآغاز مناسب (باب‌های ۱-٢) و یک پایان هیجان‌انگیز و جالب دارد (٢٨: ۱٦-٢٠). قسمت‌هایی پنج‌گانه نشان می‌دهند که احتمالاً متی کتابش را بر اساس ساختار کتاب‌های پنج‌گانه (تورات) (Pentateuch) الگوبرداری کرده است. همچنین احتمالاً او انجیل را به‌عنوان تورات جدید و عیسی را به‌عنوان موسایی جدید و بزرگتر معرفی می‌کند.
[↑] فهرست مطالب
۱- تولد و سال‌های اولیۀ زندگی عیسی (باب‌های ۱-٢)
- الف - شجره‌نامه (۱: ۱-۱٧)
ب - تولد (۱: ۱٨-٢: ۱٢)
پ - فرار به مصر (٢: ۱٣-٢٣)
٢- آغاز خدمت مسیح (٣: ۱-۴: ۱۱)
- الف - پیام‌آور و آماده کنندۀ راهش (٣: ۱-۱٢)
ب - تعمید (٣: ۱٣-۱٧)
پ - آزمایشات عیسی (۴: ۱-۱۱)
٣- خدمات عیسی در جلیل (۴: ۱٢-۱۴: ۱٢)
- الف - شروع خدمت در جلیل (۴: ۱٢-٢۵)
ب - موعظۀ سر کوه (باب‌های ۵-٧)
پ - مجموعه‌ای از معجزات (باب‌های ٨-۹)
ت - مأموریت دوازده حواری (باب ۱٠)
ث - خدمات بعدی در جلیل (باب‌های ۱۱-۱٢)
ج - مثل‌های پادشاهی آسمان (باب ۱٣)
چ - عکس‌العمل هیرودیس نسبت به‌خدمات عیسی (۱۴: ۱-۱٢)
۴- کناره‌گیری عیسی از جلیل (۱۴: ۱٣-۱٧: ٢٠)
- الف - به کنارۀ شرقی دریای جلیل (۱۴: ۱٣-۱۵: ٢٠)
ب - به قینیقیه (۱۵: ٢۱-٢٨)
پ - به دکاپولیس (۱۵: ٢۹-۱٦: ۱٢)
ت - به قیصریه فیلیپی (۱٦: ۱٣-۱٧: ٢٠)
۵- آخرین خدمات عیسی در جلیل (۱٧: ٢٢-۱٨: ٣۵)
- الف - پیشگویی مرگ عیسی (۱٧: ٢٢-٢٣)
ب - مالیات معبد (۱٧: ٢۴-٢٧)
پ - سخنرانی در مورد زندگی در پادشاهی آسمان (باب ۱٨)
٦- خدمات عیسی در یهودیه و بیریه (باب‌های ۱۹-٢٠)
- الف - تعالیم عیسی دربارۀ طلاق (۱۹: ۱-۱٢)
ب - تعلیم دربارۀ بچه‌های کوچک (۱۹: ۱٣-۱۵)
پ - جوان دولتمند (۱۹: ۱٦-٣٠)
ت - مثل کارگران تاکستان (٢٠: ۱-۱٦)
ث - پیشگویی مرگ عیسی (٢٠: ۱٧-۱۹)
ج - خواهش یک مادر (٢٠: ٢٠-٢٨)
چ - شفای دو کور در اریحا (٢٠: ٢۹-٣۴)
٧- هفتۀ زحمات یا مصیبت (باب‌های ٢۱-٢٧)
- الف - ورود مظفرانه به اورشیلیم (٢۱: ۱-۱۱)
ب - پاکسازی معبد (٢۱: ۱٢-۱٧)
پ - آخرین مشاجرۀ مسیح با رهبران یهود (٢۱: ۱٨-٢٣: ٣۹)
ت - موعظه بر روی کوه زیتون در ارتباط با وقایع آخر زمان (باب‌های ٢۴-٢۵)
ث - تدهین پای عیسی (٢٦: ۱٧-۱۹)
ج - دستگیری، محاکمات و مرگ عیسی (٢٦: ۱۴-٢٧: ٦٦)
٨- رستاخیز و قیام عیسی (باب ٢٨)
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
يادداشت ٢: بر اساس روايت سنتی مسيحيت اين کتاب توسط متی یکی از دوازده حواری عیسی نگاشته شده است. از قرن ۱۸ ميلادی به‌بعد، محققان بر پايه استدلال‌هایی مانند «زبانی که انجيل ابتداً به آن نوشته شده يونانی بوده و نه آرامی (زبانی که عيسی و حواريون به آن صحبت می‌کردند)؛ استفاده انجيل متی از انجيل مرقس به‌عنوان منبع، و نبود ويژگی‌‌های که معمولاً در نوشته‌های شواهد عينی ديده می‌شود» به‌صورت فزاينده‌ای صحت ديدگاه سنتی را زير سئوال برده‌اند و امروز اکثراً معتقدند که متی انجيلی که اسمش را بر روی آن گذشته‌اند را ننوشته است.[]بیشتر محققان معاصر بر اين باورند که انجيل توسط يک نويسنده مستقل مسيحی در اواخر قرن اول ميلادی نوشته شده است.[] محققان مدرن پيشنهادهای متفاوتی راجع به‌هويت نويسنده انجيل داده‌اند: يک خاخام يا کاتب يهودی که به مسيحيت گرويده، يک يهودی يونانی، يک غير يهودی که عميقاً از مذهب يهود آگاهی دارد، عضوی از يک «مکتب» کاتبان خاص درون جامعه يهودی-مسيحی‌ها.[] اکثر محققان بر اين باورند که نويسنده يک مسيحی-يهودی بوده، و نه يک غير يهودی.[]يادداشت ۳: توضیحاتی در رابطه با انجیل متی:مکان نگارش: برای اهالی فلسطين مسیحيان يهودی‌الاصل نوشته شده است؛ ولی برخی، مکان نگارش آن را «انطلاکيه» می‌دانند.زبان نگارش: اعتقاد سنتی کليسا بر آن است که در اصل به‌زبان عبری نوشته شده است و سپس ترجمه گردیده؛ ولی نسخۀ اصل آن در دست نيست و مترجم هم مشخص نيست.زمان نگارش: اعتقاد سنتی بر آن است که اين انجيل در اوایل دهه ۴٠ م. نوشته شده است؛ اما دانشمندان دلايلی بر اثبات این مطلب دارند که اين کتاب در حدود سال‌های ٦۵-٧٠ م. نوشته شده است.
از جمله اينکه در انجيل متی آمده است که يهودای اسخريوطی با پول رشوه‌ای که از نشان دادن مسيح دريافت کرد، زمينی برای مقره غريبان خريد و چون نقره به منزله خون‌بها بود نام اين مزرعه را «حقل الدم» گذاشتند و تا امروز به‌همين نام مشهور است. (ر.ک: متی، ٢٧: ۳-٨) در حالی که فراموش‌شدن نام يک محل زمانی نسبتاً طولانی می‌طلبد.به‌علاوه، انجيل متی پس از انجیل مرقس نوشته شده است؛ زيرا تمام مطالب مرقس در آن هست و از آنجا که انجیل مرقس بين سال‌های ٦۵-٧٠ نوشته شده است. متی هم بايد در همين سال‌ها نوشته شده باشد. برخی تاريخ نگارش آن را اندکی پس از سال ٧٠ ميلادی و تخريب اورشليم مي‌دانند. گروهی با استناد به اينکه در انجیل متی سقوط اورشليم پيش‌بينی شده ولی اشاره‌ای به‌وقوع آن نکرده (متی، ٢۴: ۱ ٢٨)، می‌گویند که بايد اندکی قبل از سال ٧٠ م. نوشته شده باشد. (معرفی عهد جديد، ج ۱، ص ۱۵٨).
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- انجیل متی، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[٢]- راهنمای مطالعه کتاب مقدس، ص ۴٢٨
[٣]- انجیل متی، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۴]- راهنمای مطالعه کتاب مقدس، ص ۴٢٨
[۵]- انجیل متی، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[٦]- کتاب مقدس (ترجمۀ تفسیری)، متی: باب ٢٨، آیات ۱٨-٢٠
[٧]- راهنمای مطالعه کتاب مقدس، ص ۴٢٨
[٨]- راهنمای مطالعه کتاب مقدس، ص ۴٢٨
[۹]- متی ۹: ۹-۱٣
[۱٠]- دائرةالمعارف کتاب مقدس، ص ٢٦۱[۱۱]- Watson E. Mills, Richard F. Wilson, Roger Aubrey Bullard (2003), p.942
Aubrey William Argyle (1963), p.16
Bart Erhman, Jesus: Apocalyptic Prophet of the New Millennium, Oxford University Press, p.44
[۱٢]- Bart Erhman (2004), p. 92
[۱٣]- Amy-Jill Levine (2001), p.372-373
[۱۴]- Bart Erhman, Jesus: Apocalyptic Prophet of the New Millennium, Oxford University Press, p.43
[۱۵]- Howard Clark Kee (1997), p. 448نویسنده انجیل متی کیست؟ «متی» یکی از حواریون است. وی قبل از آشنایی با مسیح برای رومیان مالیات می‌گرفت[متی، ۹: ۹، مرقس، ٢: ۱۴]. کلیسا از اوایل قرن ٢ م. این انجیل را به متی نسبت می‌داد[رجوع شود به: يادداشت ۳] و دلیلش این بود که اولاً، به‌عنوان کتاب منسوب متی است و ثانیاً، يوسبیوس قرن ۴ م. از پاپیاس قرن ٢ م. نقل می‌کند که متی انجیل خود را به‌زبان عبری نگاشت[NIDB.P.631] ولی محققان جدید دو دلیل یادشده را کافی نمی‌دانند. می‌دانيم بين واسطه‌های اين شهادت و يوحنّا، انقطاع زمانی زيادی وجود دارد و شهادتی كه حسی (از جانب شاهد عینی) نباشد، قابل اعتماد نيست. علاوه بر اين محققان، جدید انتساب این انجیل را به متی رد می‌کنند؛ زیرا گفته پاپیاس نمی‌تواند بر این انجیل منطبق باشد. لغت‌شناسان گفته‌اند که این انجیل در اصل باید به‌زبان یونانی نوشته شده باشد؛ و انجیلی که پاپیاس از آن خبر می‌دهد به‌زبان عبری نوشته شده و از انجیل عبری متی هیچ نشانی در دست نیست.[ODC.P.859] کشیش فهیم عزیز می‌گوید:«متی خود یکی از حواریون و شاهد زندگی عیسی مسیح بوده، در حالی که مطالب این انجیل از انجیل مرقس گرفته شده است و مرقس حواری نبوده و این نمی‌تواند قابل قبول باشد.» [فهیم عزیز، المدخل الی عهد الجدید، ص ٢۴٣]باتوجه به نکات یاد شده بسیاری بر این باورند که انجیل موجود را فرد دیگری که ناشناخته است و شاید نامش متی بوده نوشته است.[HBD.P.613] و دست‌کم در این‌که بتوان این انجیل را به متای حواری نسبت داد تردید وجود دارد.[۱٦]- اعمال ۱۱: ۱۹
[۱٧]- دائرةالمعارف کتاب مقدس، ص ٢٦۱
[۱٨]- متی، باب ۱: ۱-۱٧
[۱۹]- همان‌جا، ۱: ۱؛ ۹: ٢٧؛ ۱٢: ٢٣؛ ۱۵: ٢٢؛ ٢٠: ٣٠-٣۱؛ ٢۱: ۹ و ۱۵؛ ٢٢: ۴۱-۴۵.
[٢٠]- متی، ٢: ۱-۱٢
[٢۱]- همان‌جا، ٣: ٣٨
[٢٢]- همان‌جا، ٢٨: ۱٨-٢٠
[٢٣]- دائرةالمعارف کتاب مقدس، صص ٢٦۱-٢٦٢
[٢۴]- متی ۱: ٢٢-٢٣؛ ٢: ۱۵؛ ٢: ۱٧-۱٨؛ ٢: ٢٣؛ ۴: ۱۴-۱٦؛ ٨: ۱٧؛ ۱٢: ۱٧-٢۱؛ ۱٣: ٣۵؛ ٢٦: ۹-۱٠
[٢۵]- به نقل قول او از هوشع ۱۱: ۱ در ٢: ۱۵ رجوع کنید.
[٢٦]- دائرةالمعارف کتاب مقدس، ص ٢٦٢
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ کتاب مقدس (ترجمۀ تفسیرِ)، انجمن بین‌المللی کتاب مقدس، چاپ سوم - ٢٠٠٢ میلادی
□ دائرةالمعارف کتاب مقدس، ترجمۀ آلیس علیایی، مریم قبادی، کیانوش اخوین و بهرام محمدیان، تهران: سرخدار، چاپ اول - ۱٣٨۱ خورشیدی
□ هنری هلی، راهنمای کتاب مقدس، ترجمۀ: جسيکا باباخانيان، سابرينا بدليان و ادوارد عيسی بيک، زير نظر کشيش ساروخاچيکی، هلند: چاپ اول - ٢٠٠٠ ميلادی
□ ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد (فارسی)
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
