توکلی، صفدر

از: دانشنامه‌ی آریانا

فهرست مندرجات

• زندگی‌نامه
  
• آثار
  
• يادداشت‌ها
  
• پيوست‌ها
  
• پی‌نوشت‌ها
  
• جُستارهای وابسته
  
• سرچشمه‌ها
  
• پيوند به بيرون
  
  

[موسیقی در افغانستان]

[آوازخوانان افغانستان]

صفدر توکلی (زادۀ ۱۳۲۰ خ - )، یکی از نوازندگان دمبوره و آوازخوان محبوب محلی رادیو تلویزیون ملی افغانستان است[۱].


[↑] زندگی‌نامه

صفدر توکلی فرزند فضل احمد در سال ۱۳۲۰ خورشیدی (۱۹۴۲ میلادی)، در یک خانواده‌ای کشاورز از قوم هزاره، در قریۀ سیاه ده نیطاق شهرستان (ولسوالی) یکاولنگ مرکز استان (ولایت بامیان) زاده شد[٢]. او در آغاز شغل دهقانی داشت و در جوانی به هنر موسیقی علاقمند شد و به آوازخوانی روی آورد[٣]. او خود در این باره می‌گوید:

«در بیست سال قبل (زمانی که بیست و چهار سال داشتم[۴])، ما مردم بامیان رادیو نداشتیم، کسانی که رادیو داشتند، آن را در محفل‌ها می‌آوردند، مرد و زن ما در اطراف آن حلقه می‌زدند، و آن را با تعجب می‌شنیدیم. آن‌وقت آهنگ‌های رادیو به‌دلم چنگ می‌زد. از همان وقت به‌بعد، به موسیقی علاقمند شدم و تصمیم گرفتم که یکی از آلات موسیقی را باید بیاموزم. به این ترتیب، به نواختن دمبوره آغاز کردم و با دمبوره یکجا آواز می‌خواندم. در محفل‌های خوشی عزیزان و هموطنان خود اشتراک می‌کردم و محفل‌های عروسی و سرورشان را گرم می‌ساختم. اکثر اوقات زمانی‌که دهقان‌بچه‌های قریه‌ی ما از کارهای شاقه و طاقت‌فرسای زمین بی‌کار می‌شدند، تا نیمه‌های شب برای‌شان آواز می‌خواندم و یا یکجا باهم، جهت خوشی جوانان به قریه‌جات دیگر می‌رفتیم و محفل‌های شادی و سرور برپا می‌کردیم.»[۵]

توکلی، زمانی که به هنر موسیقی روی آورد، بامیان را به مقصد کابل ترک گفت و در کابل، از طریق دکان کوچک نوار(کست)فروشی، واقع در باغبان کوچه امرار معاش می کرد و به کارهای هنری خود در میان مردم و در محافل آنان می‌پرداخت[٦]. سر انجام، در سال ۱۳۴٦، با مشکل به رادیو افغانستان راه یافت[٧]. وی، پس از کودتای هفتم ثور، به‌عنوان هنرمند محلی افغانستان مسافرت‌های زیادی هنری به کشورهای ازبکستان، آذربایجان، ترکمنستان، قرقیزستان، تاجکستان، مغولستان، پاکستان و ایران داشت که از این مسافرت‌ها دیپلوم‌های هنری زیادی را برای افغانستان به آرمغان آورد. از سال ۱۳۶۴ تا سال ۱۳۷۵ وی سرپرستی گروه هنری وزارت اطلاعات و فرهنگ کشور را به‌عهده داشت[٨].

او از جمله محدود خوانندگان افغانی است که در طول سال‌های جنگ تا تصرف کابل به‌دست طالبان کابل را ترک نکرد. او در این گیرودار، پسر و همسر خود را نیز از دست داد[۹]. با این حال، او در زمان حكومت مجاهدين چند شعری در مدح رهبران جهادی، از جمله عبدالعلی مزاری سرود[۱٠].

پس از سقوط طالبان، آهنگ «اگر از بامیان و قندهاریم – همگی پگ براریم» را به‌عنوان نماد وحدت ملی سرود.

صفدر، بنیان‌گزار و معرفی‌کننده‌ی سبک خاص موسیقی و شعر هزارگی است. او خود شعر می‌سرایید و آهنگ می‌سازد. اسطوره «دمبوره‌نوازی» نسل معاصر خود است و به داشتن سبک خاص در موسیقی سنتی محلی مشهور است. افزون بر این، او، درگذشته، دارای گروه خاص هنری بود و شاگردان زیادی تربیت کرد که آن‌ها اکنون آهنگ‌سرایان افغانستان هستند[۱۱].


[↑] آثار

صفدر توکلی بیش از ٣٠٠ آهنگ ثبت شده در رادیو تلویزیون ملی افغانستان دارد[۱٢]. یکی از آلبوم‌های سرشناس وی با فرنام «شفیقه» است.


[↑] يادداشت‌ها

يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.

[↑] پيوست‌ها

پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:

[↑] پی‌نوشت‌ها

[۱]- کریم پوپل، صفدر توکلی، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[٢]- همان‌جا
[٣]- صفدر توکلی، آوازخوان محبوب محلی، دهقان (جریدۀ کمیتۀ مرکزی حزب دمکراتیک خلق افغانستان): ٢٦ قوس ۱۳٦۳ (این جریده در صفحۀ فیسبوک سایت اینترنتی رسالت منتشر شده است.)
[۴]- این گفتگو با نشریۀ (جریدۀ) «دهقان»، زمانی صورت گرفته است که به گفته خود او چهل و چهار سال داشته است.
[۵]- همان‌جا
[٦]- کریم پوپل، پیشین
[٧]- صفدر توکلی، آوازخوان محبوب محلی، پیشین
[٨]- کریم پوپل، پیشین
[۹]- همان‌جا
[۱٠]- رستم (از دیار غربت)، موسيقی و اشعار فولكلور هزارگی (قسمت دوم)، وبگاه استاد محمدامان یوسفی
[۱۱]- کریم پوپل، پیشین
[۱٢]-

[↑] جُستارهای وابسته

□
□
□

[↑] سرچشمه‌ها

□
□
□
□

[↑] پيوند به بیرون

□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]