فهرست مندرجاتدر جستجوی فرعون غرق‌شده
[قبل] [بعد]
[↑] در جستجوی فرعون غرق‌شده
در هيچ کدام از آيات قرآن به اسم فرعونی که در زمان حضرت موسی بر مصر فرمانروايی می‌کرده اشاره نشده است. هويت اين فرعون که از مظاهر مهم ظلم، ستم و طغيان در برابر خداوند است در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است. در واقع نه‌تنها قرآن، بلکه تورات و انجيل هم او را به‌سادگی فرعون خطاب کرده‌اند. اين ابهام خود انگيزه‌ای بوده که ساليان سال، مسلمانان به همراه مسيحيان و يهوديان در پی يافتن هويت اين فرعون باشند.[۱]
داستان زندگی موسی، از بزرگ‌شدنش در خانواده سلطنتی مصر تا برگزيده شدنش به‌نبوت در سرزمين مقدس طوی و تا آشکار کردن معجزات خداوند در برابر فرعون کمابيش با جزييات يکسان در قرآن و تورات و انجيل[٢] آمده است. شايد مهم‌ترين تفاوتی که روايت موسی در قرآن با دو کتاب آسمانی ديگر دارد، در سرنوشت فرعون پس از تعقيب موسی و بنی‌اسراييل است. در دو کتاب آسمانی ديگر، سرنوشت فرعون به‌روشنی بيان نشده است در حالی‌که خداوند در قرآن می‌فرمايد:
- و فرزندان اسرایيل را از دريا گذرانديم پس فرعون و سپاهيانش از روى ستم و تجاوز آنان را دنبال كردند تا وقتی كه در شرف غرق شدن قرار گرفت گفت ايمان آوردم كه هيچ معبودى جز آن‌كه فرزندان اسرایيل به او گرويدهاند نيست و من از تسليم شدگانم. اكنون در حالی‌كه پيش از اين نافرمانى می‌كردى و از تباه‌كاران بودى، پس امروز تو را با زره [زرين] خودت به بلندى [ساحل] می‌افكنيم تا براى كسانی كه از پى تو می‌آيند عبرتى باشد و بی‌گمان بسيارى از مردم از نشانههاى ما غافلند.[٣]
هم‌چنین در سورۀ (۱۷) الإسرأ آمده:
- پس [فرعون] تصميم گرفت كه آنان را از سرزمين [مصر] بركند پس او و هر كه را با وى بود همه را غرق كرديم.
بنا بر آيات بالا، نه‌تنها فرعون غرق شد، بلکه بدنش هم برای عبرت بقيه بر ساحل افکنده شد. اين خود محرکی بوده است که مسلمانان در پی يافتن موميايی فرعونی باشند که عامل مرگش غرق‌شدن باشد. متأسفانه هيچ‌کدام از اين تلاش‌ها به نتيجه قابل قبولی نرسيده است. هر از گاهی عده‌ای به‌خيال خوش‌خدمتی به اسلام و قرآن دم از يافتن چنين موميايی بر اساس مدارک سست علمی می‌زنند. مشخصاً همه اين ادعاها با شکست مواجه شده‌اند.
از طرفی چون دانشمندان مسيحی و يهودی به‌دنبال فرعونی نيستند که غرق‌شده باشد، تلاش‌های‌شان بی‌نتيجه بوده است. به‌تازگی فيلمی مستند از داستان زندگی حضرت موسی با همکاری جيمز کمرون به‌نام »Exodus Decoded« ساخته و پخش شده است. اين فيلم که شايد آخرين دستاوردهای دانشمندان مسيحی و يهودی در اين زمينه باشد، با ديدی نو به اين قضيه نگاه می‌کند. در اين‌جا ليستی از فراعنه مختلف که ممکن است فرعون داستان حضرت موسی باشند آورده شده است:
به باور اکثريت محققان، فرعون زمان حضرت موسی، بایست «رامسس دوم» یا «رامسس بزرگ» (Ramesses II) که بین سال‌های ۱۲۷۹-۱۲۱۳ پیش از میلاد، پادشاهی می‌کرد، بوده باشد. اما اشکال این نظر این است که این فرعون، در سن ۹۰ سالگی به‌احتمال زياد بر اثز کهولت فوت کرده است.
به باور »Exodus Decoded«، فرعون زمان حضرت موسی، اَهمُسه یا احمس یکم (Ahmose I)، فرعون مصر باستان و بنیان‌گذار دودمان هجدهم در این کشور بود که میان سال‌های ۱۵۵۰ تا ۱۵۲۵ پیش از میلاد مسیح فرمانروایی می‌کرد. اما اشکال این نظر، در این است که لقب فرعون به پادشاهان بعد از او خطاب شده است و با قطعيت نمی‌توان گفت که موميايی موجود متعلق به اَهمُسه باشد
به‌باور بعضی مسلمانان پس از انتشار تحقيقات دکتر موریس بوکای (Dr. Maurice Bucaille)، فرعون زمان حضرت موسی، مرنپتاه (Merneptah)، از دودمان نوزدهم، که بین ۱۲۱۳-۱۲۰۳ پیش از میلاد، پادشاهی می‌کرد، بوده باشد. اما اشکال در این است که نظرات موریس بوکای در جوامع علمی قابل قبول نبوده است.[۴]
جستجو برای يافتن فرعون غرق‌شده هنوز هم ادامه دارد تا زمانی که مدرکی قطعی يافت شود.[۵]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
يادداشت ۲: مالکوم دبلیو براون، گزارشگر علمی نشریۀ نیویورک تایمز، زیر عنوان «همه‌چیز در کار او پیچیده» (All Wrapped Up in His Work)، می‌نویسد:برای یک باستان‌شناسی که دور از ساحۀ کار، در دفترش آرام روی صندلی نشسته، بسیار دشوار است، مطالعه کتابی را که در مورد فراعنه نگاشته شده، به‌ویژه اگر در مورد فرعونی باشد که در زمان خروج قوم یهود از مصر، به دنبال موسی بوده است، نادیده بگیرد. با وجود این، کتاب «مومیایی فراعنه»، آنقدر کاستی دارد که نه تنها یک باستان‌شناسی متخصص، بلکه هر خواننده معمولی نیز آن‌را جالب نمی‌یابد.دکتر موریس بوکای، پزشک و عضو جامعۀ مصرشناسان فرانسه، به شکل منحصر به فرد، این افتخار را یافت که در اواسط دهۀ ١٩٧٠ میلادی، تحقیقات پزشکی قانونی را در مورد اجساد مومیائی شدۀ خاندان سلطنتی فراعنۀ مصر که در موزۀ قاهره موجود هستند، به عمل آورد.کتاب او، که توسط نویسنده و الستر د. پانل، برگردان شده است، به اندازۀ کافی، به پاره‌ای از جوانب دلچسب این تحقیق، روشنی می‌اندازد. برای مثال، مشاهده می‌شود که مرنپتاه، فرزند و جانشین رامسس دوم، در سال ١٢٠٤ قبل از میلاد، در حالی‌که در تعقیب عبرانیان بود، جمجمه‌اش به سبب ضربۀ سخت شکسته است.دکتر بوکای تأکید می‌کند که نتیجۀ آزمایشات او بر روی جسد مومیایی مرنپتاه، نشان می‌دهد که جریان مرگ وی با آنچه در کتاب مقدس دربارۀ واقعۀ مرگ فرعون در زمان خروج بنی‌اسراییل از مصر آمده، سازگار است. البته در کتاب مقدس بیان شده است، هنگام عبور بنی‌اسراییل از دریای سرخ، این دریا به‌طور معجزه‌آسایی شکافته شد و زمانی که مصری‌ها خواستند، از این مجرا عبور کنند، آب دریا دوباره جریان یافت و مصریان را در خود غرق کرد. با این حال، نویسندۀ کتاب، به این نکته که چگونه امواج آب سبب شکستگی شدید جمجمۀ فرعون شده است، روشنی نمی‌اندازد. گذشته از این، نویسنده، پرسش‌های زیادی را بدون پاسخ گذاشته است. (از: مالکوم دبلیو براون، همه‌چیز در کار او پیچیده، نیویورک تایمز: ٣ فوریۀ ۱۹۹۱ برگردان فارسی از: عایشه حکیمی؛ ویرایش از: مهدیزاده کابلی)
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[٢]-
[٣]- سورۀ (۱۰) يونس، آیات ۹۰-۹۲
[۴]- رجوع شود به:Malcolm W. Browne, »All Wrapped Up in His Work«, The New York Times, February 03, 1991[۵]- در جستجوی فرعون غرق شده، سایت اینترنتی پارس قرآن
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ سایت اینترنتی پارس قرآن
