- واژه‌شناسی
- تفسیر آیۀ ١٩ سورۀ التكوير
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[قرآن] [واژه‌های قرآنی]
رسول کریم (به عربی: رَسُولٍ کَرِيمٍ)، از ترکیب دو واژۀ عربی «رسول» به‌معنای «فرستاده»[۱] و «کریم» که صفت تفضیلی از ریشۀ کرم، به‌معنای «بخشاینده» است[٢] و به‌طور کلی به کسی اطلاق می‌شود که دارای جامع ِ همۀ خیرات و فضایل و امور پسندیده باشد[٣]، به‌دست آمده و در آیۀ ١٩ سورۀ التكوير به‌کار رفته است[۴].
[↑] واژه‌شناسی
[↑] تفسیر آیۀ «إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ کَرِيمٍ»
این آیۀ به زبان فارسی، توسط افراد مختلف، به صورت‌های زیر ترجمه شده است: «که این [قرآن] کلام فرستاده بزرگواری (= جبرئیل امین) است»[ناصر مکارم شیرازی]، «كه قطعا اين قرآن سخن فرستاده‌اى ارجمند (جبرئیل) است»[بهرام‌پور]، «كه [قرآن] سخن فرشته بزرگوارى است»[فولادوند]، «(قسم به این آیات) که همانا قرآن کلام رسول بزرگوار حق (جبرئیل) است»[الهی قمشه‌یی]، «که قرآن کلام فرستاده ای ارجمند و بزرگوار است»[انصاریان]، «كه اين سخن رسولی بزرگوار است»[آیتی]، «که آن بر خوانده پیام‌آوری گرامی است»[خرمشاهی]، «كه هر آينه اين [قرآن] گفتار فرستاده‌اى بزرگوار - جبرئيل است»[مجتبوی]، «که (قرآن) بی‌گمان سخن فرستاده‌ی بزرگواری است»[صادقی تهرانی]، «که آن است همانا گفتار فرستاده گرامی»[معزی]، و یا «این قرآن، کلام (خدا و توسّط) فرستاده‌ی بزرگواری (جبرئیل نام برای محمّد پیغمبر اسلام، روانه شده) است»[خرمدل].
غیر از مورد آخر، که با تحریف در ترجمه، گفته شده که «قرآن، کلام خدا است»، زیرا به نظر مترجم، «عنوان «رسول» گویاى آن است که او ابلاغ کننده قول است؛ نه گوینده آن»، بقیه ترجمه‌ها - با اندک اختلاف - همه گواه بر این است که «قرآن سخن رسول (فرستاده‌اى بزرگوار) است».
به‌هر حال، در آیۀ «إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ کَرِيمٍ»، «إِنَّهُ»: ضمیر (هُ) به قرآن، یا به خبرهای پیشین مذکور در این سوره برمی‌گردد. این آیه جواب سوگندهای پیشین است[] و مراد از «رَسُولٍ» فرستاده‌اى است که بیشتر مترجمان و مفسران قرآن، او را «جبرییل» دانسته‌اند[]. «إنّه لقول»، حاکی از آن است که «نزول قرآن، به‌صورت گفتار بوده است».[]
برخی از مفسران قرآن این آیه را اين‌گونه توجيه كرده‌اند: «انّه لقول رسول كريم. ذي قوة عند ذي‌العرش مكين. مطاع ثم امين. و ماصاحبكم بمجنون. و لقد رآه بالافق المبين» (تكوير، آیات ۱۹-۲۳) در آيات فوق از دو نفر ياد شده: يكی به‌نام «رسول كريم» كه دارای ويژگی‌های نيرومند در نزد خدا، صاحب مكانت، مطاع و امين است و ديگری مصاحب و هم‌صحبت مردم كه فاقد صفت جنون و ديوانگی معرفی شده است. به‌عقيده مفسّران، شخص نخست كسی غير از جبرييل و واسطه‌ی رساندن پيام خدا به پيامبر نيست و دومی نيز پيامبر اسلام می‌باشد كه دشمنانش او را متهم به جنون می‌كردند. در ذيل آيات آمده كه اين مصاحب (پيامبر)، آن رسول كريم را در افقی روشن ديده است[]. در ضمن، نکات زیر را نیز یادآور شده‌اند:
- ۱- خداوند براى ابلاغ قرآن، فرستاده‌اى را به‌سوى پیامبر اسلام گسیل داشت. (إنّه لقول رسول) ضمیر «إنّه» - به قرینه سیاق آیات - به قرآن برمى‌گردد. مراد از «رسول» - به قرینه مقابله این آیه با جمله «و ما هو بقول شیطان» در آیات بعد - مأمور ابلاغ قرآن به پیامبر است که در بعضى از سوره‌ها، جبرئیل عهده‌دار این وظیفه معرفی شده است.
٢- فرستاده‌ی خدا براى ابلاغ قرآن به پیامبر اسلام، واجد تمام کمالاتى است که براى پیام‌رسان ضرورى است (رسول کریم). هر چیز که در زمینه مربوط به‌خود، والا مرتبه باشد با وصف «کَرَم» توصیف مى‌شود. (مفردات راغب)
٣- جبرئیل، داراى ویژگى‌ها و رفتارى پسندیده و فرستاده‌اى بزرگوار براى ابلاغ قرآن (رسول کریم). «کرم» واژه‌اى است که در مورد زیبایی‌هاى والا و کارهاى پسندیده کاربرد دارد. (مفردات راغب)
۴- خدا، در تأکید بر مأموریت جبرئیل در ابلاغ قرآن به پیامبر، به ستارگان و شب و سپیده‌دم سوگند یاد کرده است. (فلاأُقسم بالخنّس ... و الّیل ... و الصبح ... إنّه لقول رسول کریم).»[]
[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[٢]-
[٣]-
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[↑] جُستارهای وابسته
□ جبرئیل
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
