- واژه‌شناسی
- پیشینه‌ی تاریخی
- گونه‌های مغالطه
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[منطق] [واژه‌نامه‌ی منطق و فلسفه]
مُغالِطِه یا مَغلَطِه و یا سَفسَطه (به پارسی سره: دژفرنود؛ به انگلیسی: fallacy)، استدلالی است که از نظر علم منطق به یکی از دو دلیل زیر نادرست باشد: نخست آنکه دست‌کم یکی از مقدمات گزاره نادرست باشد؛ و دو دیگر آنکه مقدمات گزاره، متضمن نتیجهٔ گزاره نباشد.[۱]
مغالطه جزئی از برهان است که به طور قابل اثباتی در منطق آن ایراد وجود دارد و بنابراین کل برهان را نامعتبر می‌سازد؛ و ممکن است، عمداً برای وارونه کردن حقیقت(ها) به‌کار رود. بنابراین، مغالطه‌گر کسی است که از روی استدلال نادرست به یک نتیجهٔ درست یا نادرست رسیده است و ممکن است آن نتیجه را برای نتیجه‌گیری‌های دیگری هم به‌کار گیرد.[٢]
[↑] واژه‌شناسی
مغالطه، که از واژه‌ی عربی «غلط» مشتق شده است، در لغت به‌معنای «یکدیگر را به‌غلط انداختن، دلیل سست و غلط آوردن»[٣] و «مغلطه» سخنی است که کسی را به‌غلط و اشتباه بیندازد و جمع آن «مغالیط» است.[۴]
مغالطه، در اصطلاح منطق، به گفته مهرزاد خرادآذر «استدلالی است که در آن فساد معنوی وجود داشته باشد، و تفاوت سَفسَطه‌گر با مَغلَطه‌گر در آن است که اولی نادانسته مرتکب اظهار برهان مبتلا به انحراف می‌شود و دومی دانسته و بر پایهٔ اصول تغلیط به‌سوی استنتاج منطبق با مقصود خود می‌گراید.»[۵]
[↑] پیشینه‌ی تاریخی
[↑] گونه‌های مغالطه
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱: مریم اقدمی، کدام علت است؛ کدام معلول؟
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- مغالطه، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[٢]- همان‌جا
[٣]- عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، ج ٢، ۱٨٣٠
[۴]- رجوع شود به همان‌جا، ج ٢، ص ۱٨٣۱
[۵]- خرادآذر، مهرزاد، مغالطات نوین، به نقل از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
