جستجو آ ا ب پ ت ث ج چ ح
خ د ذ ر ز ژ س ش ص ض ط ظ
ع غ ف ق ک گ ل م ن و ه ی

۱۳۹۳ شهریور ۷, جمعه

ذرات بنیادی

از: دانشنامه‌ی آریانا

فهرست مندرجات

[...][...]


ذرات بنیادی (به انگلیسی: Elementary particle)، بنیادی‌ترین ذرات ساختاری ماده‌ی جهان است؛ به‌سخن دیگر، جهان، بزرگ‌ترین مجموعه ممکن است که از ذرات بنیادی شکل یافته است[۱]. این ذرات توسط نیروهای گرانشی[٢]، الکترومغناطیسی[٣] و هسته‌ای به‌هم پیوند یافته‌اند. سلسله مراتب ساختمانی آن در فضا - از هسته‌های اتم گرفته تا ابر کهکشان‌ها - و سیر تکاملی آن - از گوی آتشین تا اشکال کنونی - توسط ویژگی‌های ذرات بنیادی و برهمکنش آن‌ها اداره می‌شود. بنابراین، تشریح ساختمان جهان و تکامل آن بر اساس خواص و برهمکنش ذرات بنیادی صورت می‌گیرد[۴].

از آن‌جایی‌که ماده‌ی جهان از ذرات بنیادی تشکیل شده است. تمام اجسام - از بدن انسان گرفته تا ستارگان و ... - سیستم‌هایی متشکل از ذرات بنیادی هستند که از نظر تعداد و نحوه جفت‌وجور شدن با هم تفاوت دارند. بنابراین، وجود ذرات بنیادی باید در تمام پدیده‌های جهان ملموس باشد. فیزیک ذرات بنیادی درک عمیق‌تر و دید بالایی را در مورد ساختمان و تکامل اجسام منفرد مانند اتم‌ها، مولکول‌ها، بلورها، صخره‌ها، سیارات، ستارگان، منظومه‌های ستاره‌ای و کل جهان ارائه می‌دهد. برای همین مطالعه‌ی ذرات بنیادی برای فیزیک معاصر و به‌ویژه «اختر فیزیک» و «کیهان‌شناسی» اهمیت اساسی دارد.[۵]


[] ...




[] ...




[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]


[] يادداشت‌ها


يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.



[] پيوست‌ها

پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:



[] پی‌نوشت‌ها

[۱]-
[٢]- گرانش یا جاذبه، پدیده‌ای است که در آن همهٔ اجسام جرم‌مند یکدیگر را جذب می‌کنند. تأثیر گرانش بر این اجسام، یعنی تأثیر جذب یک جسم جرم‌مند، جسم جرم‌مند دیگر را، به صورت وزن رخ می‌نماید. نمودهای گرانش - در مقیاس‌های خیلی بزرگ - در حرکت اجسام آسمانی و مسیر سیاره‌ها به گرد خورشید دیده می‌شود.
به‌طور کلاسیک، گرانش یکی از چهارنیروی اصلی طبیعت شمرده می‌شود، که سه نیروی دیگر عبارت از: الکترومغناطیس، نیروی هسته‌ای ضعیف و نیروی هسته‌ای قوی هستند. از میان این نیروها، گرانش از همه ضعیف‌تر است از این رو در فرایندهای ریز-مقیاس که نیروهای دیگر حضور فعال دارند، اثر گرانش کاملاً قابل چشم‌پوشی‌است.
در فیزیک معاصر نظریه نسبیت عام برای توضیح این پدیده به‌کار می‌رود، اما توضیح کمتر دقیق ولی ساده‌تر آن در قانون جهانی گرانش نیوتون یافت می‌شود.
نکته‌ی مهم این است، هر جرم ذره‌ای جرم ذره‌ای دیگر را در راستای تقاطع آن‌ها با نیرویی جذب می‌کند؛ این نیرو با حاصلضرب جرم‌ها متناسب است و با مربع فاصله آن‌ها رابطه عکس دارد. این قانون از قوانین بنیادی فیزیک است.
[٣]- الکترومغناطیس، یکی از چهار نیروی بنیادی طبیعت است که سه نیروی دیگر نیروی هسته‌ای قوی، نیروی هسته‌ای ضعیف و گرانش هستند. در نظریهٔ الکترومغناطیس این نیروها به‌وسیلهٔ میدان‌های الکترومغناطیسی توصیف می‌شوند. الکترومغناطیس توصیفگر بیشتر پدیده‌هایی‌ست (به جز گرانش) که در زندگی روزمره اتفاق می‌افتد. همچنین، الکترومغناطیس نیرویی‌ست که الکترون‌ها و پروتون‌ها را در داخل اتم‌ها پیش هم نگه می‌دارد. در حقیقت حامل همه‌ٔ نیروهای درون مولکولی٬ نیروی الکترومغناطیسی است.
نیروی الکترومغناطیسی به‌دو صورت نیروی الکتریکی و نیروی مغناطیسی بروز می‌کند که این دو جنبه‌های مختلف از یک چیز (نیروی الکترومغناطیسی) هستند و از این رو ذاتاً یه یکدیگر مربوط‌اند. تغییر میدان الکتریکی تولید میدان مغناطیسی و برعکس تغییر میدان مغناطیسی تولید میدان الکتریکی می‌کند. این اثر به‌نام القای الکترومغناطیسی شناخته شده است و اساس کار ژنراتورهای الکتریکی، موتورهای القایی و ترانسفورمرها می‌باشد. میدان‌های الکتریکی عامل چند پدیدهٔ الکتریکی معمول مانند پتانسیل الکتریکی (مانند ولتاژ باتری) و جریان الکتریکی (مانند جریان برق) و میدان‌های مغناطیسی عامل نیروی مربوط با آهنرباها هستند. در الکترودینامیک کوانتومی٬ نیروی الکترومغناطیسی بین ذرات باردار را می‌توان از طریق روش نمودارهای فاینمن محاسبه کرد که در آن تصور می‌شود که ذرات پیام‌رسان به‌نام فوتن مجازی بین ذرات باردار مبادله می‌شود.
مفاهیم نظری الکترومغناطیس منجر به توسعه نسبیت خاص توسط آلبرت اینشتین در سال ۱۹۰۵ شده‌ است.
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-



[] جُستارهای وابسته







[] سرچشمه‌ها








[] پيوند به بیرون

[۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]