- واژه‌شناسی
- پیشینه‌ی تاریخی
- مراسم مذهبی
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[دین یهود] [جشن‌های یهودیان]
یوم‌کیپور (به عبری: יוֹם כִּפּוּר؛ به انگلیسی: Yom Kippur)، مهم‌ترین جشن مذهبی یهودیان است که یادبود بازگشت موسی از کوه سینا است[۱]. در این زمان، بنی‌اسرائیل به توصیه سامری به پرستش گوساله‌ای روی آورده بودند.[٢]
بر اساس سفر لاویان، دهمین روز پس از رُوش هَشانا (آغاز سال نو[٣]) که دهمین روز ماه تیشری در گاه‌شماری عبری است، یوم‌کیپور دانسته می‌شود.[۴] روزهای رُوش هشانا و یوم کیپور که با آداب و احکام خاص همراه هستند، بنا بر اعتقاد یهودیان، در چنین ایامی، خداوند سرنوشت یک‌سال گذشته را مورد بررسی قرار داده و چگونگی وضعیت و گذران زندگی را برای سال آینده، رقم می‌زند.[۵]
[↑] واژه‌شناسی
در زبان عبری، «یوم» به‌معنای «روز» است و «کیپور» برگرفته از ریشه‌ی واژه‌ی است[٦] که به‌معنای «کفاره» است و معنای واژه به واژه آن، «روز کفاره» یا «روز بخشایش» گناهان است و به‌نام «روز آمرزش» نیز شناخته می‌شود[٧]. به استناد كتاب مقدس تورات (سفر لاويان فصل ۱٦ آيه‌های ٢۹ تا آخر ٣۴) يوم كيپور يكی از اعياد مقدس يهود به‌نام روز توبه، روزه و كفاره آمده است.[٨]
[↑] پیشینه‌ی تاریخی
در روز اول ماه الول، موسی به كوه سينا بالا رفت تا برای بار دوم لوحه‌های پيمان الهی را دريافت کند. او چهل شبانه‌روز در كوه ماند كه پايان آن روز دهم تيشری است. این روز، در تقویم یهود، مصادف با روز كيپور (روزه بزرگ) است كه توانست برای قوم يهود موجب بخشودگی و آمورزش گردد. در چنين روزهايی خدا نسبت به قوم بر سر لطف آمده از خطای آن‌ها در گذشت.
در دوران آبادی بيت‌هميقداش مراسم ويژه‌ی كيپور با حضور كهن‌گادول انجام می‌گرفت. وی ضمن تقديم قربانی‌ها، جهت كفاره گناهان به‌حضور حدا، گياهان خوشبو را بخور می‌كرد، اعتراف‌نامه قرائت می‌نمود، سپس به جايگاه مقدس بيت‌هميقداش (قدس‌القداس) وارد می‌شود و مراسم را با شكوهی خاص انجام می‌داد.
در سفر وييقرا فصل شانزدهم آيه ٣٠ اشاره شده «برای شما قانون ابدی باشد كه در دهم ماه هفتم، جان‌های‌تان را رنج دهيد (تعنيت بگيريد) و هيچ‌كاری انجام ندهيد، زيرا كه در اين روز، كفاره برای تطهير شما انجام خواهد شد و از جميع گناهان خود به‌حضور حداوند ظاهر خواهيد شد.»
قوانين و مقررات روز كيپور از دوران معبد دوم اساساً تغيير نكرده‌اند و از همان دوران انجام اين مراسم، نشانگر اهميت و حد اعلای‌بودن آن بوده و همين امر باعث گرديد يوم‌كيپور به‌صورت بزرگ‌ترين آيين مذهبی و مهم‌ترين روز سال، برای يهوديان به‌شمار آيد.
[↑] مراسم مذهبی
یهودیان، يوم كيپور را با دعا و روزه از عصر روز نهم تيشری قبل از غروب آفتاب آغاز و تا ٢۵ ساعت بعد از آن ادامه می‌دهند. این روز که به جشن بخشایش گناهان و یا آمرزش نیز معروف است، مهم‌ترین جشن مذهبی یهودیان است که یادبود بازگشت موسی از کوه سینا است.
رسم است كه در شب كيپور، در كنيسا پيش از آغاز مراسم، شاليح‌صيپور از تمام جمعيت حاضر در كنيسا تقاضا می‌كند كه همه با قلبی پاك، يكديگر را مورد عفو و بخشش قرار دهند و از خطاها و اشتباهات هم درگذرند.
علمای يهود بر اين باورند، اگر شخصی نسبت به همنوع خود خطايی نموده و باعث شكل‌گيری كدورت و يا سوء‌تفاهمی شده باشد، تنها اجرای مراسم كيپور و خواندن تفيلا قادر به پاك كردن چنين خطاهایی نخواهد بود.
بر اساس میشنا، روزه گرفتن در یوم‌کیپور واجب است؛ همچنین یهودیان در این روز باید از صبح تا شب، از خوردن و آشامیدن پرهیز کنند، از خودشویی بپرهیزند، از استعمال بوی خوش و روغن مالیدن به بدنشان خودداری کنند؛ همچنین آن‌ها نباید کفش چرمی به پا کنند یا با همسر خویش جماع کنند. یهودیان معمولاً در غروب روز پیش از یوم‌کیپور را نیز جشن می‌گیرند و غذای ضیافت برپا می‌کنند؛ در این شام گاه نانی بر سفره می‌نهند که به شکل بال است و معمولاً آن را نمادی از فرشتگان می‌دانند.در این روز معمولاً یهودیان به نشانهٔ شادمانی لباس سفید برتن می‌کنند. یهودیان در روز کیپور، چهار نوبت به کنیسه می‌روند و دعا و نماز می‌خوانند و یک بار هم ایستاده مکتوبی را می‌خوانند که مربوط به آمرزش گناهان است.
در نیایش روز کیپور، نیایشگران در کنیسا آرزو کرده می‌خوانند: «پرورگاری که صلح در کهکشان‌ها را بر قرار ساخته، بر سر ما و همه اسرائیل (ملت یهود) سایه صلح برقرار خواهد ساخت.»
در نهایت، خاخام پایان روزه یوم‌کیپور را با دمیدن در کرنای شوفار به آگاهی یهودیان می‌رساند، و آن‌ها روزه خود را می‌گشایند.
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[٢]-
[٣]-
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
