 |
|
یاخته
فهرست مندرجات
- واژه‌شناسی
- تعریف
- ساختار
- ...
- ...
- ...
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[زیست‌شناسی] [چرخه‌ی یاخته‌ای]
یاخته یا سلول (به انگلیسی: Cell 
؛ به عربی: خلية؛ به آلمانی: Zelle)، از نظر زیست‌شناسی، واحد بنیادین ساختاری و کارکردی همه اندامگان‌ها (ارگانیسم‌های موجودات زنده) است و به زبان ساده‌تر واحد ساختار و عمل در جانداران است. در هر بخشی از بدن عملی که انجام می‌شود در واقع، توسط یاخته‌های آن بخش انجام می‌شود.
نظریهٔ یاخته که در سدهٔ پانزدهم میلادی پدید آمد می‌گوید که همه اندامگان‌ها از یک یا چند یاخته تشکیل شده‌اند، همه یاخته‌ها از یاخته‌های پیشین پدید می‌آیند، همه کارکردهای زیستی یک سازواره در درون یاخته‌ها انجام می‌گیرند و این‌که یاخته‌ها شامل اطلاعات وراثتی لازم برای سامان دادن به‌کارکرد یاخته و انتقال اطلاعات به نسل‌های آینده یاخته‌ها هستند. یاخته‌های بدن موجودات پُریاخته‌ای در برخی بافت‌ها مانند پوست با پیوندهای میان‌یاخته‌ای به‌هم متصل می‌شوند.
| ▲ | واژه‌شناسی |
در فرهنگ معین، «یاخته»، واژه‌ی فارسی‌شده‌ی «سلول» است. سلول بدن موجودات زنده که دارای دو قسمت مهم سیتوپلاسم و هسته می‌باشد، در اصل، کوچک‌ترین قسمت ساختمانی موجود زنده هستند که دارای تمام ویژگی‌ها و تظاهرات حیاتی می‌باشند.
| ▲ | تعریف |
بدن همه‌ی موجودات زنده و از جمله بدن انسان، از واحدهای بسیار کوچکی به‌نام یاخته (سلول) ساخته شده است. یاخته، در واقع، واحد سازنده‌ی بدن همه‌ی جانداران است. بدن انسان حدود ۵٠ ميليون ميليون سلول دارد. هر روز سلول‌های مرده‌ی پوست از سطح آن جدا می‌شوند و سلول‌های تازه‌ای جای آن‌ها را می‌گيرند، گلبول‌های قرمز تازه جای گلبول‌های فرسوده و در حال مرگ را می‌گيرند. سلول‌های جديد نيز پوشش درونی دستگاه گوارش را نوسازی می‌کنند. همه‌ی کارهايی که جاندران انجام می‌دهند در نتيجه‌ی واکنش‌هايی شيميايی است که درون سلول‌ها انجام می‌شود.
همه سلول‌ها، از سه بخش اصلی پوسته و هسته و سیتوپلاسم شکل گرفته‌اند؛ همه سلول‌ها رشد می‌کنند و در نهایت تقسیم می‌شوند. برای دیدن سلول‌ها به‌دلیل کوچک بودن آن‌ها، از میکروسکوپ استفاده می‌شود.
هر سلول وظیفه‌ی خاصی را بر عهده دارد. مثلاً سلول عصبی «انتقال پیام»، سلول استخوانی «استحکام»، سلول ماهیچه «حرکت» و سلول روده «جذب غذا» را بر عهده دارند.
| ▲ | ساختار |
هر یاخته سه بخش دارد: پوسته، سیتوپلاسم و هسته. پوسته مانند پوششی در اطراف یاخته کشیده شده است؛ سیتوپلاسم مایع غلیظی است که تمام یاخته را پُر می‌کند و هسته در داخل سیتوپلاسم قرار دارد.
شکل و اندازه‌ی یاخته‌ها با هم متفاوت است. هر یک از یاخته‌ها کار معینی انجام می‌دهند. آن‌ها از غذایی که وارد یاخته می‌شود استفاده می‌کنند و در صورت آسیب دیدن، تقسیم می‌شوند و یاخته‌های جدید را به‌وجود می‌آورند و این کار تا پایان عمر ادامه دارد.
ساختار کلی و اجزای مولکولی یک سلول
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ زیست‌شناسی │ زیست‌شناسی یاخته‌ای │ کالبدشناسی یاخته
