 |
|
کلیتوریس
فهرست مندرجات
- واژه‌شناسی
- ساختار
- نقش کلیتوریس در لذت جنسی
- ختنه زنان
- بزرگ‌شدن کلیتوریس
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
دستگاه تناسلی زنانه فرج
کلیتوریس، کِچُل، خروسه یا چوچوله (به انگلیسی با تلفظ انگلیسی: ، با تلفظ آمریکایی: )، که در زبان دری با اصطلاح عربی «بَـظْر» نیز نامیده می‌شود، اندام جنسی اسفنجی قابل تحریکی در فرج پستانداران ماده است که دارای رگ‌ها و اعصاب فراوان می‌باشد. این اندام جنسی، در انسان بخش دکمه مانند و قابل رویت آن نزدیک اتصال لب‌های کوچک به‌هم، در بالای خروجی پیشابراه و مهبل قرار دارد.
ساختار داخلی چوچوله (کلیتوریس)
نقش کلیتوریس صرفاً در برانگیختگی جنسی و رسیدن به اوج لذت جنسی است و کانال زایمان و یا پیشابراه (مجرای دفع ادرار)، بر خلاف آلت تناسلی نر (ذَکر) که از نظر هم‌ساخت‌شناسی (هومولوژی) متشابه کلیتوریس است، در کلیتوریس قرار ندارد. تنها مورد استثناییِ یافت‌شده، کفتار خالدار می‌باشد که ادرار کردن و زایمان نیز از طریق کلیتوریس انجام می‌شود.
| ▲ | واژه‌شناسی |
در فرهنگ انگلیسی آکسفورد آمده است که واژه‌ی «» (چوچوله)، به احتمال زیاد منشأ در واژه‌ی یونانی باستان «κλειτορίς» (کلیتوریس) دارد که از فعل «κλείειν» (با تلفظ کلین) به‌معنای «بسته» یا «مسدود» مشتق شده است.
| ▲ | ساختار |
 |
کلیتوریس از بخش‌های زیر تشکیل شده است: محور کلیتوریس (به انگلیسی: )، کلاهک کلیتوریس یا پوست ختنه‌گاه چوچوله (به انگلیسی: )، سَر کلیتوریس (به انگلیسی: ).
از لحاظ کالبدشناسی، «کلاهک کلیتوریس»، پوستی است، مانند پوست ختنه‌گاه مردان، که کلیتوریس را احاطه کرده و از سَر کلیتوریس محافظت می‌نماید و هم‌چنین مِیل کلیتوریس را می‌پوشاند. این غشای مخاطی، که در زبان انگلیسی به‌نام‌های «» و «» نیز یاد می‌شود، در لذت و تحریک جنسی زن نقش بارز دارد.
سَر کلیتوریس ()، قسمت خارجی کلیتوریس است که در بخش بیرونی آلت تناسلی زن قرار دارد و از نظر کالبدشناسی، توسط کلاهک کلیتوریس که به لب‌های کوچک فرج متصل است، پوشش یافته و از لحاط فیزیولوژی، به اندازه و شکل یک نخود است که به‌دلیل وجود رشته‌های عصبی فراوان در اطراف آن، بسیار حساس است و در هنگام آمیزش جنسی و برانگیختگی جنسی پر از خون می‌شود.
| ▲ | نقش کلیتوریس در لذت جنسی |
کلیتوریس یا چوچوله، یکی از حساس‌ترین و تحریک‌پذیرترین اندام جنسی زن است که حدود ٦ تا ۸ هزار گیرنده حسی دارد. با این حال، در یک رابطه جنسی، حدود ۷۰ درصد ارضا شدن زنان از طریق کلیتوریس می‌باشد.
از آن‌جایی که تنها ۴ درصد از کل جسم چوچوله در خارج از بدن زن قرار دارد، فقط قسمت نوک آن قابل مشاهده است و بخش اعظم این اندام، داخلی و غیرقابل رویت است. بنابراین، گاهی پیدا کردن چوچوله برای خود زن یا شریک جنسی او مشکل است زیرا گاه کاملاً در جوف لب‌های بزرگ فَرج پوشیده شده و به‌اصطلاح در زیر سقف آن مخفی است (البته در هر حال نوک آن تا حدی بیرون است). چوچوله در جریان تحریکات جنسی بزرگ می‌شود و بافت آن از همان بافت عمامه‌ی آلت تناسلی مردان است؛ با این تفاوت که نسبت به آلت مرد کوچک‌تر می‌نماید و دارای لوله مدور هم نیست و فقط در آمیزش، لذت جنسی را بیشتر می‌کند و در هنگام تحریک زن پُر از خون می‌شود و حالت سفتی به‌خود می‌گیرد. در ضمن، هیچ عضو جنسی در مردان به حساسیت چوچوله وجود ندارد.
مراحل تحریک‌پذیری کلیتوریس
چوچوله توسط کلاهکی () پوشیده می‌شود. تحریک زبانی و مکیدن آن توسط مردان برای بسیاری از زنان به‌طور عجیب لدت‌بخش است و در ارگاسم آنان نقش اساسی دارد.
با وجود این، زیگموند فروید، معتقد بود که ارگاسم کلیتورال () پدیده‌ای مختص دوران نوجوانی و مصادف با رسیدن به سن بلوغ است ولی در زنان بالغ این ارگاسم کلیتورال به ارگاسم واژینال () تبدیل می‌گردد یعنی ارگاسمی که بدون تحریک ناحیه کلیتوریس رخ می‌دهد.
در حالی‌که فروید در مورد اظهاراتش هیچ دلیل و مدرک علمی نداشت؛ اما این نظریه او، با آن‌که قابل تأمل بود، در اذهان بسیاری زنان، تأثیرات خاص خود را گذاشت. برخی زنان وقتی از تماس زناشویی واژینال به‌مرحله ارگاسم نمی‌رسیدند، احساس نقص و کمبود می‌کردند چرا که مطابق با نظریه فروید تنها راه به ارگاسم رسیدن زنان از طریق رابطه زناشویی کلاسیکی است که با همسرش دارد و این طرز فکر موجب می‌شد که زوجین برای ایجاد تغییر در کیفیت و کمیت ارتباط جنسی خود تلاشی به خرج ندهند. این در حالی‌ست که بسیاری از زنان تنها می‌توانند از طریق ایجاد تحریکات ناحیه کلیتوریس در هنگام آمیزش جنسی به ارگاسم برسند.
چوچوله در نمای خارجی فرج
از طرف دیگر، در سال ۱۹٦٦، مسترز و جانسون، در زمینه‌ی مراحل تحریک جنسی، تحقیقاتی را انجام دادند که این تحقیقات بر روی زنان و مردان (توامان) صورت گرفت. هر چند که چند سال قبل، کینزی سعی نموده بود مراحل فیزیولوژیک قبل و بعد از ارگاسم را مورد بررسی قرار دهد (این مراحل عبارت بودند از: مرحله پیدایش انگیزش، پلاتو، ارگاسم و مرحله فرونشینی). با این فرض که در اثر مقاربت در رابطه جنسی، سطح داخلی بافت کلیتوریس تحریک شود. این محقق معتقد است که دیواره واژن همان کلیتوریس است. ضمناً در برخی از زنان ناحیه کلیتوریس وسیع‌تر بوده و بنابراین، شدت تحریک این دسته از زنان باید شدیدتر از سایرین باشد؛ یعنی این دسته از زنان نیاز دارند تا در هنگام ارتباط جنسی با شریک جنسی خود، برای رسیدن به مرحله ارگاسم بیشتر مورد تحریک قرار گیرند. این در حالی‌ست که زنانی با بافت طبیعی و معمولی نیازی به تحریکات شدیدتر و بیشتر ندارند. شناخت این مساله در بهبود کیفیت رابطه جنسی در زوجین کمک شایان توجهی خواهد کرد.
در مورد این‌که لذت ارگاسم کلیتورال بیشتر است یا ارگاسم واژینال، گفته می‌شود رضایت جنسی پدیده‌ای فیزولوژیکی نیست؛ اتفاقات اصلی در مغز انسان می‌افتد؛ از این‌رو، تفاوتی بین ارضای جنسی از ناحیه کلیتوریس و یا دخول واژینال وجود ندارد.
اما در هر حال ارگاسم در هر دو دسته این زنان یک مفهوم دارد. حتی برخی معتقدند این ارتباط میان ناحیه واژینال و کلیتورال باعث شده که ناحیه کلیتورال پایه‌ای برای ارگاسم زنان به‌شمار آید. هم‌چنین یکی از مهم‌ترین پژوهش‌هایی که در این زمینه توسط دکتر هلن کانل صورت گرفته عنوان می‌کند که ارتباط داخلی که میان کلیتوریس و واژینال وجود دارد، منشا احساس ارگاسمی است که زنان آن را در طی رابطه جنسی حس می‌کنند.
| ▲ | ناقص‌سازی جنسی زنان |
ختنه زنان یا ناقص‌سازی جنسی زنان، بریدن آلت تناسلی زنان در نوع اول شامل برداشتن جزئی یا کلی کلیتوریس یا غلفه است (کلیتوریدکتومی)، نوع دوم شامل برداشتن جزئی یا کلی کلیتوریس و لب‌های کوچک فرج با یا بدون بریدن لب‌های بزرگ فرج، و نوع سوم شامل تنگ کردن مجرای مهبل با ایجاد یک مهر و موم پوششی با قطع کردن و تغییر مکان دادن لب‌های کوچک فرج و یا لب‌های بزرگ فرج، با یا بدون برش کلیتوریس است.
از لحاظ تاریخی، خاستگاه جغرافیایی رسم قطع آلت تناسلی را، درهٔ رود نیل در مصر باستان می‌دانند. گمان بر این است که این رسم‌ها بعدها به نواحی اطراف چون حوزه رود نیل، و شمال شرق و غرب آفریقا گسترش یافته است. قدیمی‌ترین شاهد موجود مومیایی‌هایی هستند که به ۲۰۰ سال قبل از میلاد باز می‌گرداند و آثار قطع کلیتوریس در آن‌ها پیداست. مورخ یونانی هرودوت وجود این رسم را در بین مصریان در سال پنجم پیش از میلاد گزارش کرده‌است. هرودوت هم‌چنین گزارش می‌کند که رومی‌ها، اتیوپی‌ها، و فنیقی‌ها نیز قطع دستگاه تناسلی زنان را انجام می‌دهند. جغرافی‌دانان یونانی استرابو آن‌را در بین مصریان در حدود سال ۲۵ قبل از میلاد گزارش می‌کند. این رسم هدفش جلوگیری از بی‌قاعدگی جنسی نبود، بلکه نوعی مناسک‌گذر به‌حساب می‌آمده است که ریشه آن در افسانه‌های مربوط به مصر باستان و دیگر مردمان آفریقا بوده‌است. این مردمان بر این اعتقاد بودند که ارواح خدایان و انسان‌ها دوجنسی می‌باشند. این ارواح ویژگی‌های دوجنسی خود را روی ارگان‌های تناسلی تصویر می‌کنند. بدین‌گونه، زنانگی مرد در پوست روی اندام جنسی مرد، و روح مردانه زن در کلیتوریس او است. برش این بخش‌ها عملاً بخش زنی مرد را می‌زداید و او را به یک مرد کامل تبدیل می‌کند؛ و بخش مردی زن را می‌زداید و او را به یک زن کامل تبدیل می‌کند. امروزه هنوز زنان مصری به زنانی که ختنه نشده‌اند با دید تحقیر نگریسته و می‌گویند: «تو مثل یک مرد هستی».
در کشورهایی که انجام این عمل مرسوم است، امکان دارد به‌صورت خیلی پراکنده و غیرمنظم مرسوم باشد و یا تقریباً توسط همه مردمان آن کشور انجام شود. رابطه مشخصی بین انجام این رسم و ادیان و مذاهب خاصی نیز وجود ندارد. در کشورهای آفریقایی برش دستگاه تناسلی زنان در بین پیروان اعتقادات انیمیستی، مسیحیان و مسلمانان رواج دارد. در ایران این رسم در استان‌های بوشهر، هرمزگان، کردستان، خوزستان، لرستان، و مناطق کردنشین آذربایجان وجود دارد. اما در افغانستان بریدن آلت تناسلی زنان ناشناخته است.
جراحی زیبایی آلت جنسی در جوامع غربی مورد استفاده است. در این تصویر چوچوله و لبه‌های فرج این زن پس از جراحی زیبایی بریده شده است
در بیانیه مشترکی که سازمان بهداشت جهانی، یونیسف، یونسکو، حقوق بشر سازمان ملل متحد و سایر سازمان‌های وابسته به سازمان ملل علیه ناقص‌سازی زنان منتشر نموده‌اند صریحاً عنوان شده است که هیچ سود پزشکی برای ختنه زنان شناخته نشده است و در عوض مشخص شده است که این عمل برای دختران و زنان از بسیاری جهات مضر و خطرناک می‌باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که مضرات ختنه زنان بیش از فواید پیشنهادی توسط طرفداران آن است.
از نظر بهداشتی و روانی، ناقص‌سازی زنان پیامدهای منفی بر سلامت و روان زنان و دختران دارد. اولین مشکلات در زمان عمل رخ می‌دهد. تقریباً تمام دختران در هنگام عمل دردی جانکاه و خونریزی را تجربه می‌کنند. عفونت‌های بعد از عمل نیز محتمل است. هرچند تعداد این مورد تنها زمانی مستند می‌شود که بیمار جهت درمان به بیمارستان مراجعه کند. ناقص‌سازی پیامدهای ناگوار بلند مدت متعددی دارد. کاهش لذت جنسی، دردهای عصبی، عفونت، مشکلات روانی، و استرس‌های بعد از عمل، اختلال‌های ادراری، آسیب به ارگان‌های مجاور، عوارض روانی جنسی از جمله این پیامدها است.
در پرونده: A- شکل طبیعی B- نوع اول C- نوع دوم D- نوع سوم. بر اساس تقسیم‌بندی سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۹۹۷ در نوع اول مثله کردن دستگاه تناسلی زنان، کلیتوریس برداشته می‌شود، در نوع دوم کلیتوریس به همراه لب‌های کوچک فرج بریده می‌شود، و در نوع سوم، پس از برش کلیتوریس و لب‌های کوچک فرج، لب‌های بزرگ فرج به‌هم نزدیک آورده شده و دوخته می‌شود. هر سه این انواع دارای عوارض پزشکی منفی بوده، ولی عوارض منفی نوع سوم بسیار شدیدتر از انواع دیگر می‌باشد.
از سوی دیگر، یکی از مهم‌ترین دلایل سنتی انجام ناقص‌سازی جنسی زنان، برای کنترل یا کم کردن میل جنسی زنان است. اما طبق تحقیق کومو توماس، عملی که قرار بوده بی‌قاعدگی در امور جنسی را بکاهد، عملاً سبب تشدید آن شده است چرا که موجب شده زنانی که رضایت جنسی کمتری از آمیزش جنسی یافته‌اند به‌دنبال مردانی بگردند که رضایت جنسی بیشتری به آن‌ها بدهند. در نظرسنجی‌هایی که در مصر و سودان انجام گرفته زنان گزارش از آمیزش دردناک داده‌اند ولی اعتقاد نداشتند که میزان شهوت آن‌ها یا قابلیت آن‌ها برای رسیدن به ارگاسم کاهش یافته است. برخی از منتقدان بریدن آلت تناسلی زنان آن‌را تضمین باکرگی نمی‌دانند: در تحقیقات انجام شده زنان سودانی گفته‌اند که برخی از زنان برای مردان‌شان خود را مجدد ختنه کرده زیرا این کار باعث می‌شود که کانال مهبل تنگ‌تر شده و باکرگی شبیه‌سازی شود. به‌علاوه زنان مطلقه و بیوه‌ها نیز قبل از ازدواج مجدد این کار را انجام می‌دهند. بر پایه این مشاهدات، منتقدان این‌گونه نتیجه‌گیری کرده که ختنه باعث تضمین باکرگی نیست.
| ▲ | بزرگ‌شدن کلیتوریس |
بزرگ‌شدن کلیتوریس (به انگلیسی: )، یک اختلال آناتومیک در دستگاه تناسلی خارجی است که می‌تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد.
در کتاب «اطلس آناتومی انسان برای امور جنسی» (Atlas of Human Sex Anatomy)، که توسط «رابرت لاتو دیکنسون» (Robert Latou Dickinson) تألیف شده و در سال ۱۹۴۹ میلادی به چاپ رسیده است، آمده: «چوچوله معمولی، به‌طور طبیعی، بین ٣ تا ۴ میلی‌متر پهنا و بین ۴ تا ۵ میلی‌متر طول دارد.» از سوی دیگر، با آن‌که در ادبیات پزشکی زنان و زایمان، برای این‌که چه موقع گفته می‌شود که کلیتوریس بزرگ شده است، تعاریف مختلف وجود دارد، اما از نظر پزشکی، آن‌چیزی که بیشتر مورد قبول است، این است که اگر کلاهک کلیتوریس، بیش از ٣۵ میلی‌متر مربع (٣،۵ سانتی‌متر مربع) باشد، فرد بیمار تلقی شده و نیاز به بررسی دارد.
|
|
| کلیتوریس معمولی | کلیتوریس بزرگ شده |
چنان‌که گفته شد، بزرگی کلیتوریس به‌دو دسته بزرگ تقسیم می‌شود. یک دسته آن‌ها مادرزادی هستند که نوزاد دختر هنگام تولد دارای بزرگی کلیتوریس است. برای اندازه‌گیری طول کلیتوریس می‌توان از وسایل اندازه‌گیری دیژیتال استفاده کرد. حداکثر طول کلیتوریس طبیعی در نوزاد دختر ۵ میلی‌متر در نظر گرفته می‌شود. اگر طول کلیتوریس، بیش از این اندازه باشد، جزو اختلالات مادرزادی دستگاه تناسلی محسوب می‌شود. علل بزرگی کلیتوریس در نوزادان زیاد است؛ یکی از آن‌ها پُرکاری مادرزادی غده فوق کلیه است. در این بیماری، غده فوق کلیه شروع به تولید مقادیر زیادی هورمون‌های مردانه می‌کند و این‌گونه نوزادان علاوه از بزرگی کلیتوریس، دارای ابهام در دستگاه تناسلی خارجی نیز هستند، یعنی فقط از شکل دستگاه تناسلی خارجی نمی‌توان قضاوت کرد که نوزاد دختر است یا پسر. به‌علاوه، یک عده اختلالات کروموزومی هم هستند که سبب بزرگی کلیتوریس در نوزادان می‌شوند.
دسته‌ی دیگر، بزرگی اکتسابی کلیتوریس در سنین بالا است. در این موارد، فرد به‌طور مادرزادی دارای بزرگی کلیتوریس نبوده بلکه بعدها دچار آن می‌شود. علت اصلی آن به‌هم خوردن تعادل هورمونی در خانم‌ها است که در آن مقادیر زیادی هورمون مردانه در بدن یک خانم تولید می‌شود. دو بیماری عمده که سبب عدم تعادل هورمونی به نفع هورمون‌های مردانه می‌شوند، یکی «سندرم تخمدان‌های پلی‌کیستیک» () است که به اختصار آن را PCOD گفته می‌شود و دیگری بیماری «هیپرتکوزیس» () است که در آن یک عده سلول‌های به‌ویژه در تخمدان، شروع به ترشح هورمون‌های مردانه می‌کنند. سندرم تخمدان‌های پلی‌کیستیک را نباید با کیست تخمدان اشتباه کرد. کیست تخمدان یک بیماری نسبتاً شایع است که در آن یک یا چند عدد کیست در تخمدان ممکن است دیده شوند. در سندرم تخمدان‌های پلی‌کیستیک، هر دو تخمدان حاوی کیست‌های متعدد و بسیار زیاد است.
افزون بر این، سایر بیماری‌های تخمدان و یا بیماری‌های سایر اعضای بدن نیز می‌تواند سبب بزرگی کلیتوریس شوند. اما یکی دیگر از علت‌های مهم بزرگ‌شدن کلیتوریس، مصرف هورمون‌های مردانه است. به‌عنوان مثال، استفاده از استروئیدهای آنابولیک توسط بدنسازان و دیگر ورزشکاران می‌توانند سبب بزرگ‌شدن قابل توجهی در چوچوله و هم‌چنین عوارض جانبی دیگر در بدن آن‌ها گردد. در برخی موارد، خانم‌ها بدون اطلاع، از هورمون‌های مردانه در قالب داروهای چربی‌سوز و ضدچاقی مصرف می‌کنند، که سبب افزایش این هورمون‌ها در آن‌ها می‌شود و و بیمار زمانی پی می‌برد که عوارض آن ظاهر می‌گردد.
به‌هر حال، پس از پیدا کردن علت اصلی بزرگی کلیتوریس و درمان آن، خود بزرگی کلیتوریس را می‌توان با جراحی اصلاح کرد.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
کلیتوریس، که در محل تلاقی لبه‌های کوچک فرج قرار گرفته، کمی بالاتر از محل خروج ادرار در خانم‌ها واقع شده است.
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ سکسولوژی │ کالبدشناسی جنسی │ اندام‌های جنسی │ اندام‌های جنسی زن
