 |
|
قرآن بیرمنگام
فهرست مندرجات
- پیشینه‌ی تاریخی
- دیدگاه‌ها
- نگارخانه
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
قرآن تاریخ قرآن
قرآن بیرمنگام (به انگلیسی: Birmingham Quran)، یکی از قدیمی‌ترین نسخ خطی قرآن است که در سال ۲۰۱۵ میلادی در کتابخانه کدبری دانشگاه بیرمنگام یافت شد. این نسخه که روی دو قطعه کاغذ پوستی به خط حجازی نوشته شده، و شامل بخشی از سوره‌های ۱۸تا ۲۰ قرآن است، قدمت آن بر اساس آزمایش رادیو کربن، به احتمال ۹۵،۴ درصد، به سال‌های بین ۵٦۸ و ٦۴۵ پس از میلاد مسیح بر می‌گردد. پژوهشگران بیرمنگام، احتمال می‌دهند کاتب این آیه‌ها در زمان پیامبر اسلام زندگی می‌کرده و حتا می‌تواند این نسخه را در زمان حیات پیامبر نوشته باشد. بنابراین، این برگ‌های مربوط به کهن‌ترین قرآن است که تاکنون در جهان شناخته شده است.
| ▲ | پیشینه‌ی تاریخی |
 |
کهن‌ترین برگه‌هایی از قرآن که ماه ژوئیه ٢٠۱۵ میلادی، در کتابخانه‌ی دانشگاه بیرمنگام انگلستان کشف شد، شامل بخش‌هایی از سوره‌های ۱۸ و ۲۰ قرآن موجود می‌باشد، که به خط حجازی، از قدیمی‌ترین شیوه‌های نگارش زبان عربی، روی پوست حیوانات - و به احتمال زیاد روی پوست بز یا گوسفند - نوشته شده است. کارشناسان می‌گویند، قدمت این اثر بین ۱۳۷۱ ثا ۱۴۴۸ سال است. با این حساب احتمال دارد این نسخه، قدیمی‌ترین قرآن موجود در جهان باشد.
این اوراق بخشی از «مجموعه مینگانا» شامل بیش از سه هزار سند و کتاب خطی متعلق به منطقه خاورمیانه است که آلفونسو مینگانا، کشیش کلدانی متولد عراق، در دهه‌ی ۱۹۲۰ میلادی گردآوری کرد.
هزینه سفر و تحقیقات او را ادوارد کدبوری، از خانواده معروف کدبوری، صاحبان یک شرکت تولید شکلات در بریتانیا تأمین کرده بود. متون گردآوری شده سپس به بریتانیا انتقال یافت و سرانجام در اختیار دانشگاه بیرمنگهام قرار گرفت.
این اثر ارزشمند چندین دهه در کتابخانه‌ی دانشگاه بیرمنگام نگهداری می‌‌شد و کسی نمی‌دانست قدمت آن چند سال است تا این‌که یک دانشجوی دوره دکترا هنگام تحقیق روی این اوراق تصمیم گرفت آن‌ها را برای تعیین قدمت به واحد تاریخ‌گذاری رادیوکربن دانشگاه آکسفورد ارسال کند. نتیجه این آزمایش برای او و کتابخانه دانشگاه غیرمنتظره بوده است.
آزمایش تاریخ‌گذاری رادیوکربن روی این برگه‌ها، دامنه تاریخ‌های محتمل را معین کرد و با احتمال بیش از ۹۵ درصد نشان داد، قدمت این قرآن، به سال‌های ۵٦۸ تا ٦۴۵ میلادی باز می‌گردد. این در حالی است که محمد، پیامبر اسلام، حدود سال ۵۷۰ میلادی متولد شد و در سال ٦۳۲ میلادی درگذشت؛ و با استناد به تاریخ اسلام، دوران ٢٣ سال نبوت او، که از سال ٦٠۹ میلادی آغاز شد، دورانی است که قرآن به‌تدریج بر وی، وحی شده است.
با این حال، دیدگاه‌های مختلفی درباره‌ی قدمت قرآن پدید آمده که برخی از آن‌ها، سبب چالش تاریخ اسلام شده است.
| ▲ | دیدگاه‌ها |
پس از آن‌که روی چند برگ دست‌نویس، از یک نسخه قدیمی قرآن در دانشگاه بیرمنگام بریتانیا، آزمایش‌های رادیوکربن، در دانشگاه آکسفورد انجام گرفت و معلوم شد که قدمت آن به سال‌های ۵٦۸ تا ٦۴۵ میلادی می‌رسد، پژوهشگران دانشگاه بیرمنگام گفتند نسخه‌ای از قرآن را یافته‌اند که احتمال دارد کاتب آن در زمان پیامبر اسلام زندگی می‌کرده و یا در دوران حیات خود پیامبر نوشته شده است.
محمدعیسی ولی، مسئول بخش کتاب‌ها و متون خطی کتابخانه بریتانیا گفته است که قرآن کشف شده در کتابخانه بیرمنگام حتی اگر در زمان حیات پیامبر هم کتابت نشده باشد، قطعاً قدمت آن به عصر سه خلیفه اول می‌رسد.[*]
سوزان ورال، مدیر مجموعه‌های خاص دانشگاه بیرمنگام، در این باره گفته که «پژوهشگران در رویاهای خود هم نمی‌دیدند که این نسخه یافت شده، چنین قدمتی داشته باشد. کشف این‌که ما یکی از قدیمی‌ترین نسخه‌های قرآن کل جهان را داریم، بسیار هیجان‌انگیز است.»
از سوی دیگر، به گفته دیوید توماس، استاد دانشگاه بیرمنگام، مشخص کردن این‌که کدامیک از نسخ قرآنی موجود در جهان، قدیمی‌تر هستند، کار بسیار دشواری است. او می‌افزاید: «با توجه به این‌که تاریخ‌گذاری آزمایش رادیوکربنی، یک بازه زمانی برای قدمت ارائه می‌دهد، نسخ خطی دیگری نیز هستند که در بازه زمانی این قرآن نگاشته شده‌اند.»
در حالی که جامعه مسلمانان بیرمنگام، از پیدا شدن این گنجینه خوشحال‌اند، خبر این کشف، باعث ناراحتی مقامات مذهبی عربستان سعودی و واکنش منفی آنان شده است. بر این اساس، در مقالات متعددی که در روزنامه‌های عربستان منتشر شده، تصریح شده است که این قرآن نمی‌تواند در زمان پیامبر نوشته شده باشد؛ چرا که در آن زمان اصلاً قرآنی با شکل کنونی وجود نداشته است.
البته نگاشته‌شدن قرآن در زمان پیامبر اسلام، در واقع، مهر بطلانی است بر این ادعای اهل سنت که مدعی‌اند قرآن در زمان پیامبر گردآوری و تالیف نشده بود؛ بلکه سال‌ها پس از مرگ او، عثمان بن عفان، خلیفه سوم دست به جمع‌آوری و تنظیم قرآن به‌صورت کنونی زد. بنابراین، آن‌ها برای اثبات دلیل خود مدعی شده‌اند که در زمان پیامبر اسلام، نوشتن با جوهر قرمز متداول نبوده است؛ در حالی‌که در این قرآن، بسم‌الله الرحمن الرحیم با رنگ قرمز نوشته شده است. ولی این ادعا، تاکنون توسط هیچ مرکز علمی تایید نشده است.
با این حال، به نوشتۀ الیور مودی، خبرنگار بخش دانش تایمز (The Times)، روزنامهٔ سراسری در کشور بریتانیا - در شماره روز ٣۱ ژوئیه ٢٠۱۵ - چند مورخ ادعا کرده‌اند که این نسخه خطی ممکن است متعلق به پیش از زمان محمد، پیامبر اسلام بوده و در زمان صدر اسلام بازنویسی شده باشد.
تام هالند، مورخ انگلیسی، گفته است: «این صفحات یافت شده قطعیت در مورد تاریخ ظهور قرآن را متزلزل می‌کند و شبهاتی در مورد تاریخ پیامبر اسلام و صحابه او ایجاد می‌کند.»
کیت اسمال، از کتابخانه بادلین دانشگاه آکسفورد نیز مدعی شده است: «این کشف مجال بیشتری برای بحث در مورد نحوه پیدایش قرآن فراهم می‌کند که مثلاً محمد و پیروانش از یک نوشته‌ای که قبلاً وجود داشته استفاده کرده و آن را با اصول سیاسی و اعتقادی خود شکل داده‌اند و قرآن از طریق وحی به محمد نرسیده است.»
| ▲ | نگارخانه |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
قدیمی‌ترین قرآن خطی، گزارشی از بی بی سی
بهنام صادقی، خاستگاه قرآن
کشف کهن‌ترین برگه‌های قرآن، گزارش مستند از دانشنامۀ آریانا
قرآن یک متن فراتاریخی یا زمان‌مَند و نقدپذیر؟، از رادیو زمانه
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ قرآن‌شناسی │ تاریخ قرآن │ نسخه‌های کهن قرآن
